Zdolność deliktowa (Deliktsfähigkeit)

Deliktsfähigkeit jest to, jak przewiduje prawo niemieckie, zdolność do poniesienia cywilnoprawnej odpowiedzialności za wyrządzone szkody. Nie jest to więc to samo, co zdolność do czynności prawnych. Zagadnienie to reguluje BGB (niemiecki kodeks cywilny), w którym wyróżnia się różne rodzaje zdolności deliktowej ze wzg. na wiek:

1. brak zdolności deliktowej występuje u dzieci, które nie ukończyły 7 roku życia oraz osoby chore psychicznie. Pewne dziedziny prawa mogą jednak czynić od tej zasady wyjątki. I tak w przypadku prawa ruchu drogowego, granicę 7 lat dla dzieci podwyższa się do lat 10.
2. ograniczoną zdolność deliktową posiadają dzieci w wieku od 7 do 18 lat, które zostaną pociągnięte do odpowiedzialności tylko wtedy, jeśli towarzyszy im niezbędny do tego stan dojrzałości, pozwalający im zrozumieć, że czyn, którego się dopuścili był niezgodny z prawem.
3. pełną zdolność deliktową mają co do zasady osoby, które ukończyły 18 rok życia, np. za spowodowany wypadek drogowy.

Warto zwrócić uwagę, że od tych ogólnych zasad mogą być przewidziane wyjątki. I tak np. odpowiedzialność według zasad słuszności nie przewiduje ścisłych granic odpowiedzialności, a tylko ogólnie stwierdza, że osoba zwolniona z odpowiedzialności na podst. innych przepisów, musi zapłacić odszkodowanie, jeśli żadna osoba trzecia tego nie zrobiła. Robi to do takiej wysokości poniesionych strat, jakie wymaga przyzwoitość, na określenie której wpływ mają m.in. okoliczności czynu, czy stosunki między sprawcą a poszkodowanym. Zobowiązanemu do świadczenia odszkodowawczego nie mogą jednak w całości zostać odebrane środki do życia, ani środki, które są mu niezbędne do wypełniania obowiązku alimentacyjnego wobec innej osoby:

„ihm nicht die Mittel entzogen werden, deren er zum angemessenen Unterhalt sowie zur Erfüllung seiner gesetzlichen Unterhaltspflichten bedarf.“ -§ 829 BGB.

Prawo niemieckie nie przewiduje też zawsze pełnej odpowiedzialności rodziców za czyny popełnione przez swoje dzieci. Tej rodzaj odpowiedzialności jest ograniczony. Rodzice ponoszą odpowiedzialność za wyrządzone szkody wtedy, gdy wiąże się to z zaniedbaniem przez nich właściwego spełniania obowiązku nadzoru nad dzieckiem.

Z roszczeniem odszkodowawczym ściśle wiąże się problem przedawnienia.

Ze względu na dużą ilość wyjątków od zasady, należał uznać, że zdolność deliktowa rozumiana jako Deliktsfähigkeit, jak przewiduje prawo niemieckie, nie zawsze niesie za sobą odpowiedzialność odszkodowawczą.

Niemiecka Kancelaria Prawna Andreasa Martina – Berlin – Szczecin