Kleingewerbe i kaufmännisches Betrieb

W poprzednim poście wspomniano pewnej specyfice niemieckiego prawa gospodarczego, jaką jest rozróżnienie w przypadku osób fizycznych, formy „Kleingewerbe” i „kaufmännisches Betrieb„.

Kaufmännisches Betrieb musi zostać wprowadzony do rejestru przedsiębiorców (Handelsregister). Wobec jego działalności znajduje zasadniczo zastosowanie niemiecki kodeks spółek handlowych (Handelsgesetzbuch – HGB). Tzw. Kleingewerbe mogę natomiast być wpisane do wspomnianego rejestru, jednak nie mają takiego obowiązku. Po wpisaniu byłyby one jednak traktowane nieco odmiennie. Jeśli jednak nie korzystają z tej możliwości, wobec nich zastosowanie znajdują przepisy niemieckiego kodeksu cywilnego (BGB), a nie HGB.

Jak jednak rozróżnić, czy ma się do czynienia z Kleingewerbe czy z kaufmännisches Betrieb? Pod uwagę bierze się m.in. obrót, liczbę pracowników, wysokość majątku przedsiębiorstwa, jak i np. liczbę oddziałów. Obrót w wysokości przekraczającej 250.000 euro rocznie zasadniczo przesądza o tym, że nie ma się do czynienia z małym przedsiębiorcą.

Kleingewerbe może być prowadzone przez jedną osobę fizyczną lub przez spółkę cywilną – Gesellschaft bürgerlichen Rechts (GbR). Natomiast kaufmännisches Betrieb to: Einzelkaufmann (e.K.), spółka jawna – die offene Handelsgesellschaft (oHG), spółka komandytowa – Kommanditgesellschaft (KG), a także spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – Gesellschaft mit beschränkter Haftung  (GmbH).

Obowiązek wpisu do Handelsregister

Nie każdy przedsiębiorca w Niemczech jest zobowiązany do dokonania wpisu do Handelsregister. Właściciel jednoosobowego przedsiębiorstwa handlowego czy tzw. spółki BGB  (BGB- Gesellschaften) zasadniczo nie musi tego robić. Jednak gdy jego działalność spełnia pewne dodatkowe przesłanki, obowiązek taki może powstać i to bez względu na charakter wykonywanego zajęcia.

Do tych dodatkowych kryteriów zalicza się m.in.:

– obrót roczny – jeśli przekracza on kwotę 250.000 euro;

– wysokość wniesionego kapitału;

– rodzaj i ilość transakcji handlowych;

– korzystanie i zabezpieczenie kredytu;

– wielkość oraz właściwości obszaru prowadzenia działalności;

– liczba zatrudnionych pracowników;

– rodzaj prowadzonej księgowości.

Jeśli przedsiębiorca nie dokonuje wpisu do rejestru mimo ciążącego na nim obowiązku, sąd rejonowy (Amtsgericht) może nałożyć na niego karę pieniężną.

Jeżeli zaś nie jest on obowiązany, może tego jednak dokonać dobrowolnie. Jeśli taki przedsiębiorca złoży wniosek o wpis, wraz z wpisem do rejestru nabędzie on status prawny kupca. Spółka cywilna (Gesellschaft bürgerlichen Rechts) staje się spółką jawną (offene Handelsgesellschaft).

Handelsregister – rejestr przedsiębiorców w Niemczech

Z wyjątkami określonymi w ustawie przedsiębiorcy w Niemczech każdej formy prawnej muszą zostać wpisani do rejestru (Handelsregister). Rejestr ten jest prowadzony przez sąd rejonowy (Amtsgericht), a jego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego.

Rejestr jest obsługiwany przez 2 wydziały:

A) dotyczący kupców rejestrowych  (e.K., e. Kfm., e. Kfr.) oraz spółkami osobowymi (OHG i KG);

B) przeznaczony dla spółek kapitałowych (GmbH oraz AG).

Poprzez notariusza zgłaszane są do rejestru wszelkie stosunki prawne przedsiębiorcy, które następnie sprawdzane są przez sąd rejestrowy, a kolejno wprowadzane do rejestru i publikowane w elektronicznej wersji „Bundesanzeiger„.

Podobnie jak w Polsce, również w Niemczech domniemuje się prawdziwości treści wpisu w rejestrze – rękojmia wiary publicznej wpisów do KRS. Znajdują się w nim wszelkie istotne informacje dotyczące czynności  doniosłych prawnie, które mogą być istotne dla partnera w interesach. Rejestr wymienia m.in. firmę przedsiębiorcy, nazwisko właściciela, względnie wspólnika odpowiadającego osobiście spółki osobowej, odpowiedzialność komandytariuszy, kapitał zakładowy sp. z o.o. (GmbH), udzielenie i wycofanie prokury, otwarcie postępowania upadłościowego, względnie zlikwidowanie przedsiębiorstwa.

Dostęp do Handelsregister jest  otwarty. Możliwe jest uzyskiwanie kopii z wpisu przez Internet, zaś za odpowiednią opłatą – również odpisu wpisu.

Niektóre prawa i obowiązki wspólników niemieckiej spółki z o.o.

Zgodnie z § 3 GmbH-Gesetz każdy wspólnik jest umownie obowiązany do wpłaty swojego udziału w kapitale zakładowym i jest to jego podstawowy obowiązek. Wspólnik może (o ile nie jest statut nie wskazuje inaczej – tzw. Vikulierung) dowolnie dysponować swoimi udziałami. Udział może zostać, z zachowaniem formy notarialnie potwierdzonej, zbyty, być przedmiotem spadku czy darowizny.

Wspólnik ma prawo do zysku, o ile nie jest w udziale z zysku wyłączony: Die Gesellschafter haben Anspruch auf den Jahresüberschuß zuzüglich eines Gewinnvortrags und abzüglich eines Verlustvortrags, soweit der sich ergebende Betrag nicht nach Gesetz oder Gesellschaftsvertrag, durch Beschluß nach Absatz 2 oder als zusätzlicher Aufwand auf Grund des Beschlusses über die Verwendung des Ergebnisses von der Verteilung unter die Gesellschafter ausgeschlossen ist– § 29 ust. 1 GmbHG.

Każdy wspólnik może też wymagać od zarządzającego spółką udzielenia niezwłocznie informacji  na temat spraw spółki, jak i wglądu do ksiąg: Die Geschäftsführer haben jedem Gesellschafter auf Verlangen unverzüglich Auskunft über die Angelegenheiten der Gesellschaft zu geben und die Einsicht der Bücher und Schriften zu gestatten – § 51 ust. 1 GmbHG.

 

Niemiecka Kancelaria Prawna Andreasa Martina – Berlin – Szczecin

Odpowiedzialność w niemieckiej spółce z o.o.

Zgodnie z treścią paragrafu 13 ust. 2 GmbHG spółka z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiada swoim majątkiem: Für die Verbindlichkeiten der Gesellschaft haftet den Gläubigern derselben nur das Gesellschaftsvermögen. Zobligowana jest ona to nieograniczonej (w zakresie swojego majątku) odpowiedzialności za zobowiązania, natomiast nie odpowiada za nie wspólnik swoim prywatnym majątkiem (zasada rozdziału – Trennunsprinzip).

Za zobowiązania spółki, które powstają jeszcze przed wpisaniem jej do rejestru (Handelsregister), a które powodują powstanie w dniu wpisania do rejestru bilansu deficytowego, spółka ma roszczenie do wspólników. Wierzyciele spółki mogą wtedy żądać zaspokojenia od wspólników. Odpowiedzialność za bilans deficytowy służy ochronie przed wyczerpaniem kapitału zakładowego.

Za straty ze zwyczajnej działalności spółki wspólnik odpowiada tylko wtedy, gdy w sposób sprzeczny z prawem spowodowali pozbawienie spółki majątku. Z tego względu w ostatnich latach BGH (Bundesgerichtshof) rozwinął zasadę odpowiedzialności za doprowadzenie do „zniszczenia” spółki (Existenzvernichtungshaftung).

Więcej o GmbH

 

 

Niemiecka Kancelaria Prawna Andreasa Martina – Berlin – Szczecin

Statut spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) w Niemczech

Statut spółki z o.o. zarejestrowanej według prawa niemieckiego musi zawierać pewne obligatoryjne elementy. Należą do nich:

– firma spółki (Firma der GmbH) – w której musi się znaleźć wyrażenie „Gesellschaft mit beschränkter Haftung” lub jego powszechnie zrozumiały skrót: „GmbH” albo „Ges. m. b. H.”. Nazwa musi w szczególności spełniać wymaganie określone w § 18 HGB (Handelsgesetzbuch):

(1) Die Firma muß zur Kennzeichnung des Kaufmanns geeignet sein und Unterscheidungskraft besitzen.

(2) Die Firma darf keine Angaben enthalten, die geeignet sind, über geschäftliche Verhältnisse, die für die angesprochenen Verkehrskreise wesentlich sind, irrezuführen. Im Verfahren vor dem Registergericht wird die Eignung zur Irreführung nur berücksichtigt, wenn sie ersichtlich ist.

a także § 30 HGB, tzn. musi być właściwa dla oznaczenia, nie wprowadzać w błąd i na tyle odrębna, by nie myliła się z już istniejącymi;

– siedzibę spółki (Sitz der GmbH) – miejscowość określona w umowie spółki. Siedziba spółki musi znajdować się w Niemczech, ale spółka może mieć oddziały (/przedstawicielstwa) za granicą.

– przedmiot działalności (Gegendstand des Unternehmens)  – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być założona w każdym prawnie dopuszczonym celu;

– kapitał zakładowy (Mindeststammkapital) – minimalna wysokość kapitału zakładowego w Niemczech wynosi 25.000 euro (znacznie więcej ni ż w Polsce)

– wysokość udziałów (Betrag der Geschäftsanteile) – musi dotyczyć wysokości udziałów każdego wspólnika spółki i musi być wyrażona w euro (w pełnej liczbie). Przy zakładaniu spółki można określić więcej niż jeden udział dla danego wspólnika, a same udziały mogą mieć różną wartość.

Przy zakładaniu spółki z o.o. według niemieckiego prawa z pewnością warto skorzystać z pomocy niemieckiego prawnika, którego doświadczenie pozwoli na lepszy start biznesu w Niemczech.
Niemiecka Kancelaria Prawna Andreasa Martina – Berlin – Szczecin